Νομαρχιακές Εκλογές 1994-2002: Εκλογές Δεύτερης Τάξεως;
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, τχ.21, Μάιος 2003
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, τχ.21, Μάιος 2003
Στις πρόσφατες Ευρωεκλογές μπορεί κανείς να διακρίνει: α) Στοιχεία εθνικής αναμέτρησης, που επέβαλε η προεκλογική τακτική των πολιτικών κομμάτων, β) στοιχεία εκλογικής αναμέτρησης “β’ τάξεως”, χωρίς διακύβευμα και περιορισμένου ενδιαφέροντος για το εκλογικό σώμα, που είναι σύμφυτα με το συγκεκριμένο τύπο εκλογών και ιστορικά επιβεβαιωμένα αλλά και γ) στοιχεία επικαθορισμού από μια έκτακτη συγκυρία, εκείνη του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Αυτή η τριπλή συνάρθρωση προσέδωσε στην εκλογική αναμέτρηση έναν εξαιρετικά “ιδιότυπο” χαρακτήρα, που δεν επιτρέπει τη βεβαιότητα, σχετικά με το βαθμό εδραίωσης ή τη μονιμότητα των θεαματικών κοινωνικών μετακινήσεων που σημειώθηκαν.
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, τχ.9, Απρίλιος 1997
Το άρθρο ασχολείται με την εκλογική συμπεριφορά των κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων καθ’όλη τη μετεμφυλιακή περίοδο 1950-1967. Στο επίκεντρο της προβληματικής του άρθρου είναι η παρακολούθηση της εκλογικής συμπεριφοράς και των συνθηκών διαμόρφωσής της των κυριαρχούμενων τάξεων στην Ελλάδα, μετά την ήττα των αριστερών δυνάμεων στον Εμφύλιο. Το άρθρο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ελληνική ιδιομορφία του ‘Κέντρου’ έγκειται στο γεγονός ότι εξέφραζε ‘λαϊκές’ και ‘ταξικές’ κοινωνικές δυνάμεις, αποτελούσε δηλαδή ένα εν δυνάμει ‘σοσιαλιστικό’ ή ‘σοσιαλγενές’ μόρφωμα, έχοντας ωστόσο στις κορυφές του (στην ηγεσία του) οργανικά τμήματα του αστικού (καθεστωτικού) πολιτικού προσωπικού της χώρας. Η κύρια αυτή αντίφαση του κεντρώου ελληνικού φαινομένου θα οδηγήσει σε αλυσιδωτές συνέπειες: εμφάνιση του ρεύματος της ‘κεντροαριστεράς’ υπό την καθοδήγηση του Α.Παπανδρέου, διάλυση της εσωτερικής συνοχής του κόμματος (τυπικό ‘κόμμα στελεχών’ της εποχής), διάλυση της μορφής του κεντρώου κόμματος στη μεταπολίτευση και εμφάνιση ριζοσπαστικών και σοσιαλιστικών ρευμάτων με πρώτο παράδειγμα το ΠΑΣΟΚ.
Αντικείμενο του άρθρου είναι η πολιτική, ιδεολογική, προγραμματική και οργανωτική μετεξέλιξη του ΚΚΕ κατά τις δεκαετίες του ’40 και του ’50. Επιχειρείται μια ανάλυση του κομματικού φαινομένου που άνθισε στη δεκαετία του ’40 και μετεξελίχθηκε την επόμενη περίοδο, υπό το φως των κοινωνικών αλλαγών της ελληνικής κοινωνίας, αλλά, βεβαίως, και της στρατιωτικής-πολιτικής ήττας στον ελληνικό εμφύλιο. Η μετάβαση από την ‘Λαοκρατία’ στην ‘Αλλαγή’ σηματοδοτεί τη μετάβαση σε ένα κόμμα πιο ‘ελαστικό’ κοινωνικά και προγραμματικά, που ωστόσο απομονώνεται, ενώ ίσως τα χαρακτηριστικά αυτά θα έπρεπε να τα διαθέτει όσο ήταν κόμμα ισχυρό κοινωνικά και ηγεμονικό στην ελληνική κοινωνία.
Το άρθρο αυτό περιοδολογεί την πολιτική σκηνή και τις κοινωνικές σχέσεις εκπροσώπησης 1985-1987. Στο επίκεντρο του προβληματισμού του είναι οι αλλαγές που αρχίζουν να εμφανίζονται στα εργατικά-λαϊκά στρώματα της χώρας, μετά την αλλαγή οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ τον Σεπτέμβριο του 1985 και την επακόλουθη διάσπαση της ΓΣΕΕ. Επιχειρείται η διερεύνηση πολιτικών συμπεριφορών σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες εργαζομένων και καταγράφεται αναλυτικά η εκλογική συνδικαλιστική τους συμπεριφορά. Διαμέσου αυτής, επιχειρείται η ανίχνευση ενδεχόμενων νέων τάσεων, συμπεριφορών και μορφωμάτων στην πολιτική σκηνή.