Ο Γιάννης Μαυρής, πολιτικός επιστήμονας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας δημοσκοπήσεων Public Issue, μιλά στη Βασιλική Σιούτη και εξηγεί πώς η πανδημία επηρεάζει την πολιτική και πώς ο εκλογικός νόμος γίνεται κάθε φορά όπλο στα χέρια των κυβερνώντων.
Στην επέτειο των εκατό χρόνων από την Οκτωβριανή επανάσταση, η λέξη «Κομμουνισμός» είναι φορτισμένη αρνητικά, για το 77% των πολιτών στην Ελλάδα (σχεδόν 8 στους 10). Στη συνολική κατάταξη της κοινωνικής αποδοχής των πολιτικών αξιών και ιδεολογιών, όπως διαμορφώνεται σήμερα, το συγκεκριμένο ιστορικό, ιδεολογικό-πολιτικό ρεύμα καταλαμβάνει μια από τις τελευταίες θέσεις.Παραμένει ωστόσο υπαρκτό: σχεδόν 1 στους 6 ενήλικες πολίτες (16%) δηλώνει θετική εντύπωση στο άκουσμα της λέξης «Κομμουνισμός». Το ποσοστό θετικών κρίσεων για τον «Κομμουνισμό», αποτυπώνει την ευρύτερη κοινωνική απήχησή του, που είναι προφανώς αρκετά ευρύτερη από την καταγεγραμμένη εκλογική επιρροή του ΚΚΕ (5,55% στις τελευταίες εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015).
Oι στάσεις των πολιτών απέναντι στους δύο βασικούς τομείς της οικονομίας, τον ιδιωτικό και τον δημόσιο, μεταβλήθηκαν δραστικά στη διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών, ως αποτέλεσμα των ευρύτερων επιπτώσεων που είχαν οι ασκούμενες οικονομικές πολιτικές, στο πεδίο της πολιτικής και της ιδεολογίας.
Στην ιστορική περίοδο, μετά το 1974, που ονομάσθηκε συμβατικά Μεταπολίτευση και της οποίας κέντρο βάρους αποτέλεσε η πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (1981-1989), διαμορφώθηκε στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό ένας ταξικός συσχετισμός δυνάμεων που βελτίωνε σχετικά -με σύγκριση με την μετεμφυλιακή και τη δικτατορική κατάσταση- τη θέση των κυριαρχούμενων τάξεων και την πολιτική τους εκπροσώπηση στους κρατικούς θεσμούς. Εν μέρει, αυτός ο κοινωνικός συσχετισμός αποκρυσταλλώθηκε –με αντιφάσεις- και στο Σύνταγμα του 1975.
Οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, τερματίζοντας τον 5ετή κύκλο της μνημονιακής εποχής στην Ελλάδα, αναδεικνύονται σε γεγονός ιστορικής σημασίας για την εγχώρια πολιτική σκηνή, ενώ δεν είναι μικρότερη και η διεθνής απήχησή τους. Η «πειραματική» διαδικασία κατεδάφισης της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που επιχειρήθηκε, αναστέλλεται.
Η προεκλογική περίοδος εισέρχεται στην τελευταία και κρισιμότερη εβδομάδα της. Κατά το προηγούμενο 10ήμερο, η Νέα Δημοκρατία κατόρθωσε να μετατοπίσει την ατζέντα των εκλογών, υποβοηθούμενη και από το τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία. Η δυναμική που αναπτύχθηκε εξ αυτού του γεγονότος, καταγράφεται σε μια σειρά μεταβολών της εκλογικής επιρροής των πολιτικών δυνάμεων.
Ασκώντας κριτική στη θεωρητική προσέγγιση του R.Michels για τα πολιτικά κόμματα, ο A.Gramsi γράφει στις σημειώσεις του για το Μακιαβέλι ότι: «Μόνον από τον περίπλοκο πίνακα ολόκληρου του κοινωνικού και κρατικού συνόλου (και συχνά επίσης με διεθνείς επεμβάσεις) θα βγει η ιστορία ενός κόμματος και γι’ αυτό μπορεί να πει κανείς ότι γράφω την ιστορία ενός κόμματος δε σημαίνει τίποτε άλλο παρά ότι γράφω τη γενική ιστορία μιας χώρας από μιαν άποψη μονογραφική, για να προβληθεί μια χαρακτηριστική της πλευρά». Και συνεχίζει: «Ένα κόμμα θα έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία και βάρος, στο μέτρο ακριβώς που η ιδιαίτερη δραστηριότητά του θα έχει βαρύνει περισσότερο ή λιγότερο στον καθορισμό της ιστορίας μιας χώρας”
Οι εκλογές του 1985 μπορεί κάλλιστα να θεωρηθούν ως ένα παράγωγο των εκλογών του 1981, αλλά και των κοινωνικών αποτελεσμάτων της διακυβέρνησης 1981-1985. Η κοινωνική πόλωση που κυοφορήθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ, θα αποτυπωθεί τώρα και εκλογικά. Το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα βιώθηκε έντονα από τις κυριαρχούμενες τάξεις ως μεγάλη νίκη, δημιουργώντας ανάμεσά τους μεγαλύτερο ενθουσιασμό και ευφορία από ό,τι το 1981.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δημοσκοπήσεις εμπλέκονται στην προεκλογική αντιπαράθεση των κομματικών δυνάμεων. θα ήταν αφέλεια να μην αναμένει κανείς, ότι αυτό που αποτέλεσε τον κανόνα στον κομματικό ανταγωνισμό μετά το ’90, υπό σχετικά «κανονικές» συνθήκες, δεν θα επαναληφθεί στη σημερινή συγκυρία παρακμής και κατεδάφισης της πολιτικής. Ωστόσο, όσοι δημοσιογράφοι και πολιτικοί «πυροβολούν» σήμερα τις δημοσκοπήσεις, για να ενισχύσουν την προπαγάνδα τους ή για να συγκαλύψουν τα δικά τους λάθη, ας αναλογιστούν πρώτα τις διαχρονικές ευθύνες που έχουν για την απαξίωσή τους.
Η εκλογική στρατηγική των κυβερνώντων, για την επικείμενη αναμέτρηση του Μαΐου, είναι σύνθετη και εξελίσσεται, ταυτοχρόνως, σε πολλαπλά επίπεδα. Περιλαμβάνει περισσότερο και λιγότερο αντιληπτές πλευρές.