Η συνέντευξη του Γιάννη Μαυρή για τα αποτελέσματα των Βουλευτικών εκλογών της 21ης Μαΐου 2023, στην εκπομπή “Ναι μεν, Αλλά…”, στο Πρώτο Πρόγραμμα του ραδιοφώνου της ΕΡΤ, με την Ευαγγελία Μπαλτατζή (7/6/2023).
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η εκλογική κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί το σημαντικότερο εκλογικό ρεύμα των πρόσφατων εκλογών. Η εντυπωσιακή απομείωση της εκλογικής υποστήριξης του ΣΥΡΙΖΑ συντελείται προς όλες τις κατευθύνσεις: και προς το ΠΑΣΟΚ, και τη ΝΔ και την αριστερά.
Διανύουμε τις πρώτες μέρες της προεκλογικής περιόδου, αφού και επίσημα προκηρύχθηκαν οι εκλογές. Ο πολιτικός επιστήμονας και διευθύνοντας σύμβουλος και πρόεδρος της Public Issue, Γιάννης Μαυρής περιγράφει το προεκλογικό κλίμα όπως διαμορφώνεται και τα διακυβεύματα της κάλπης. Ο ίδιος χαρακτηρίζει «θεσμικό ατόπημα» το πώς ανακοινώθηκαν οι εκλογές, το οποίο επιτείνει «περαιτέρω στην αποδυνάμωση και τον εκφυλισμό της δημοκρατίας». Όπως τονίζει είναι πολλά ζητήματα ανοιχτά ταυτόχρονα. Προς το παρόν, εντοπίζει σημαντική δυσαρέσκεια από την διακυβέρνηση της ΝΔ, αλλά δεν διαφαίνεται ένα προεκλογικό ρεύμα προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι επόμενοι μήνες θα είναι πυκνοί.
Oι στάσεις των πολιτών απέναντι στους δύο βασικούς τομείς της οικονομίας, τον ιδιωτικό και τον δημόσιο, μεταβλήθηκαν δραστικά στη διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών, ως αποτέλεσμα των ευρύτερων επιπτώσεων που είχαν οι ασκούμενες οικονομικές πολιτικές, στο πεδίο της πολιτικής και της ιδεολογίας.
Μετά από επτά χρόνια βαθειάς κρίσης και έντονων κοινωνικών ανταγωνισμών, η ελληνική κοινωνία δείχνει να οδηγείται σε συντηρητική διέξοδο. Η στροφή της ελληνικής κοινωνίας στο συντηρητισμό είναι προφανής, όχι μόνον στο επίπεδο των τάσεων του εκλογικού σώματος, αλλά –περισσότερο σημαντικό- στο πεδίο της ιδεολογίας.
Από το βιβλίο των Χριστόφορου Βερναρδάκη και Γιάννη Μαυρή (1991), Κόμματα και Κοινωνικές Συμμαχίες στην προδικτατορική Ελλάδα. Οι προϋποθέσεις της μεταπολίτευσης.
«Που πάμε, λοιπόν, με ένα πολίτευμα ραγισμένο,
μ’ έναν πολιτικό κόσμο μειωμένο […];»
(Γιώργος Θεοτοκάς, H εθνική κρίση,
εκδ.Θεμέλιο, Aθήνα, 1966, σελ.23).
Η προοπτική εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εθνικές εκλογές έχει ενισχυθεί σημαντικά, μετά τις πρόσφατες ευρωεκλογές. Η ανεπανόρθωτη συντριβή του κυβερνητικού συνασπισμού έχει οδηγήσει σε θεαματική ανατροπή του εκλογικού συσχετισμού, ενώ και η ίδια η δυναμική του αποτελέσματος λειτουργεί υπέρ του νικητή των εκλογών. Το εκλογικό σώμα συνειδητοποίησε ότι η αντιπολίτευση κερδίζει και η κυβέρνηση χάνει.
Με βάση μια πρόσφατη έρευνα της Public Issue (Νοέμβριος 2013), προκύπτει ότι 6 στους 10 ερωτώμενους (61%) θεωρούν ως κόμμα με «ακραίες απόψεις» τη Χρυσή Αυγή, και μόνον 1 στους 10 (11%) τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η κυβερνητική κρίση που εκδηλώθηκε με αφορμή την ΕΡΤ οδήγησε στην αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ και σε άδοξο τέλος την τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας. Η εξέλιξη αυτή φέρνει στην επικαιρότητα το ερώτημα, σχετικά με τις προοπτικές του χώρου της «Κεντροαριστεράς». Αυτό το φάσμα του κομματικού εκκρεμούς εκπροσωπήθηκε στις εκλογές του 2012, κατά βάση, από δύο κομματικούς σχηματισμούς, το υπολειμματικό ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, που το ιδεολογικό και πολιτικό τους στίγμα, αλληλεπικαλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι δύο κομματικοί σχηματισμοί συγκέντρωσαν αθροιστικά στις εκλογές του Ιουνίου 18,5%, πάνω από 1 εκ (1.141.000) ψήφους. Αποτέλεσαν έτσι ένα ισχυρό ανάχωμα στην ορμητική άνοδο της Αριστεράς, το οποίο σήμερα έχει αποσταθεροποιηθεί.
Από τον περασμένο Ιούνιο, ένα νέο κόμμα της Αριστεράς εκπροσωπεί πάνω από το 1/4 του εκλογικού σώματος, 5πλασιάζοντας την κοινωνική του επιρροή μέσα σε λιγότερο από 3 χρόνια (από 4,6% ή 316.000 ψήφους τον Οκτώβριο του 2009). Η σημαντική εκλογική ήττα που υπέστη, τελικά, δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρόκειται για ένα θεαματικό πολιτικό μετασχηματισμό.