Η εκλογική επιρροή της Νέας Δημοκρατίας στη Mεταπολίτευση, 1974-2023

Η εκλογική επιρροή της Νέας Δημοκρατίας στη Mεταπολίτευση, 1974-2023

Η έναρξη της Μεταπολίτευσης σφραγίστηκε από τον εκλογικό θρίαμβο της ΝΔ. Το 1974-75, η ελεγχόμενη μετάβαση, από τη δικτατορία στο καθεστώς της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, έγινε υπό την ηγεμονία της και με την αριστερά στο πολιτικό περιθώριο. Έκτοτε, στην 50χρονη εκλογική ιστορία που διανύθηκε, η επιρροή της γνώρισε σημαντική άνοδο σε τρεις εκλογικούς-πολιτικούς κύκλους: το 1989-90, το 2000-2004 και το 2015-2019. Από το 2019, η μεταδημοκρατική «μεταπολίτευση» που επέβαλε η εφαρμογή των μνημονίων στην Ελλάδα, ολοκληρώνεται υπό την κυριαρχία της ΝΔ· κυριαρχία, που εδραιώθηκε τώρα, χάρις στην πολιτική αποτυχία της αριστεράς.

Το «Πολυτεχνείο» και το «πείραμα Μαρκεζίνη»

Το «Πολυτεχνείο» και το «πείραμα Μαρκεζίνη»
Η ματαίωση μιας ελεγχόμενης από τον στρατό μεταπολίτευσης

Η «αποκατάσταση» ενός ελεγχόμενου -από τον Στρατό- κοινοβουλευτισμού και η «πολιτικοποίηση» της στρατιωτικής δικτατορίας υπήρξε η εξωτερική όψη της «φιλελευθεροποίησης». Στρατηγικός της στόχος ήταν η διατήρηση του Στρατού ως αυτόνομου, κυρίαρχου και καθοριστικού κέντρου εξουσίας, με μία επίφαση «δημοκρατίας», που θα δημιουργούσε το ελεγχόμενο Κοινοβούλιο και η τυπική λειτουργία του κοινοβουλευτισμού.

Greek Election 1981

40 έτη μετά: Ο εκλογικός σεισμός του 1981
Η σημασία των εκλογών της 18ης Οκτωβρίου 1981 για τη σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία

Χωρίς αμφιβολία, οι εκλογές του 1981 μπορούν να θεωρηθούν τομή στη σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία. Πρόκειται για το σημαντικότερο πολιτικό γεγονός ολόκληρης της μεταπολιτευτικής περιόδου 1974-2009, μέχρι δηλαδή τη χρεωκοπία της χώρας, το 2010. Αλλά και σε ευρύτερη ιστορική προοπτική, οι εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 στάθηκαν ένα από τα κεντρικά πολιτικά γεγονότα ολόκληρης της μεταπολεμικής περιόδου, αφού μe αυτές τερματίστηκε – για πρώτη φορά με τέτοια σαφήνεια και διάρκεια – η σχεδόν αδιάκοπη μετεμφυλιακή διακυβέρνηση της χώρας από τις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις.

Συντηρητική στροφή στην Ελλάδα της κρίσης;

Συντηρητική στροφή στην Ελλάδα της κρίσης – Ο “μονόδρομος” δεν είναι δεδομένος
Εισήγηση στο πλαίσιο διαδικτυακής εκδήλωσης που οργάνωσε το Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού - Mέta, στις 24/2/2021

Απάντηση σε 3 ερωτήματα με τη βοήθεια των ερευνών κοινής γνώμης που έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία 20 χρόνια η Public Issue:
-1. Υπάρχει συντηρητισμός στην Ελλάδα; Και σε τι έκταση;
-2. Πως επέδρασε η βαθιά οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση της τελευταίας 10ετίας;
-3. Τι αλλάζει με τη νέα κοινωνική συνθήκη της πανδημίας;

Η πολιτική κληρονομιά της Μεταπολίτευσης

Στην ιστορική περίοδο, μετά το 1974, που ονομάσθηκε συμβατικά Μεταπολίτευση και της οποίας κέντρο βάρους αποτέλεσε η πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (1981-1989), διαμορφώθηκε στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό ένας ταξικός συσχετισμός δυνάμεων που βελτίωνε σχετικά -με σύγκριση με την μετεμφυλιακή και τη δικτατορική κατάσταση- τη θέση των κυριαρχούμενων τάξεων και την πολιτική τους εκπροσώπηση στους κρατικούς θεσμούς. Εν μέρει, αυτός ο κοινωνικός συσχετισμός αποκρυσταλλώθηκε –με αντιφάσεις- και στο Σύνταγμα του  1975.

Μετά 40 έτη
Συζήτηση για το ΠΑΣΟΚ και τη Μεταπολίτευση

Ασκώντας κριτική στη θεωρητική προσέγγιση του R.Michels για τα πολιτικά κόμματα, ο A.Gramsi γράφει στις σημειώσεις του για το Μακιαβέλι ότι: «Μόνον από τον περίπλοκο πίνακα ολόκληρου του κοινωνικού και κρατικού συνόλου (και συχνά επίσης με διεθνείς επεμβάσεις) θα βγει η ιστορία ενός κόμματος και γι’ αυτό μπορεί να πει κανείς ότι γράφω την ιστορία ενός κόμματος δε σημαίνει τίποτε άλλο παρά ότι γράφω τη γενική ιστορία μιας χώρας από μιαν άποψη μονογραφική, για να προβληθεί μια χαρακτηριστική της πλευρά». Και συνεχίζει: «Ένα κόμμα θα έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία και βάρος, στο μέτρο ακριβώς που η ιδιαίτερη δραστηριότητά του θα έχει βαρύνει περισσότερο ή λιγότερο στον καθορισμό της ιστορίας μιας χώρας”

Οι εκλογές του 1985
Το απόγειο της εκλογικής-κοινωνικής πόλωσης και η πρώιμη ήττα του ελληνικού νεοφιλελευθερισμού

Οι εκλογές του 1985 μπορεί κάλλιστα να θεωρηθούν ως ένα παράγωγο των εκλογών του 1981, αλλά και των κοινωνικών αποτελεσμάτων της διακυβέρνησης 1981-1985. Η κοινωνική πόλωση που κυοφορήθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης τετραετίας του ΠΑΣΟΚ, θα αποτυπωθεί τώρα και εκλογικά. Το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα βιώθηκε έντονα από τις κυριαρχούμενες τάξεις ως μεγάλη νίκη, δημιουργώντας ανάμεσά τους μεγαλύτερο ενθουσιασμό και ευφορία από ό,τι το 1981.

Η Μεταπολίτευση στη συλλογική μνήμη
Οι αντιλήψεις της σύγχρονης ελληνικής κοινής γνώμης για την Γ’ Ελληνική Δημοκρατία, με βάση τις έρευνες της Public Issue, 2007-2011

Στη διεθνή πρακτική, η ιστορία έχει αποτελέσει συχνά αντικείμενο ερευνών κοινής γνώμης. Αντίστοιχες έρευνες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και εμφανίζονται, τακτικά, στα Μέσα Ενημέρωσης. Παράλληλα, η αξιολόγηση, από το κοινό, των ιστορικών γεγονότων και του ρόλου των προσώπων, στη συγκρότηση του «εθνικού παρελθόντος», συνιστούν μια ευρύτατα διαδεδομένη επιστημονική και δημοσιογραφική πρακτική. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, αν και το ειδικό βάρος της δημόσιας συζήτησης για την ιστορία έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, οι συλλογικές στάσεις και αντιλήψεις, απέναντι στην εγχώρια ιστορία δεν έχουν αποτελέσει μέχρι σήμερα, συστηματικά, αντικείμενο εμπειρικής ποσοτικής διερεύνησης. Αυτή η παρατήρηση ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό για την Μεταπολίτευση. Ιστορική περίοδο, για την οποία, αφενός η επιστημονική βιβλιογραφία υστερεί, αφετέρου η συζήτηση για το χαρακτήρα της και η αποτίμησή της κυριαρχείται από την απόπειρα συνολικής της απαξίωσης. Υπό αυτήν την έννοια, οι δύο έρευνες που διεξήγαγε η Public Issue για την ιστορική περίοδο της Μεταπολίτευσης, το 2007 και το 2011[1] μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα χρήσιμες. Παρέχουν μια αναλυτική ιδεολογική «απογραφή» της συλλογικής κοινωνικής μνήμης και των συλλογικών στερεότυπων που έχουν κατασκευασθεί, διαχρονικά, για την τελευταία περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που εγκαινιάζεται με την πτώση της δικτατορίας και (πιθανότατα) τερματίζεται οριστικά με την οικονομική κρίση και την υπαγωγή της χώρας στο Μνημόνιο (2010).

Συνέντευξη στο ThePressProject.gr (30/10/2013)
Τη συνέντευξη πήρε η Βασιλική Σιούτη

-Πολλοί εκπλήσσονται που η Χρυσή Αυγή φαίνεται να παραμένει σε ψηλά δημοσκοπικά ποσοστά. Πώς το ερμηνεύετε; «Η εξέλιξη των γεγονότων αποκάλυψε πόσο μεγάλη είναι η διείσδυση που έχει η Χρυσή Αυγή στον κρατικό μηχανισμό, όχι μόνο στην Αστυνομία, αλλά και γενικά στην κοινωνία. Πιστεύω ότι υπήρξε μια επιδερμική αντιμετώπιση από την πλευρά της κυβέρνησης, η…

Η νέα κυβέρνηση του κοινοβουλίου

Η δεύτερη μεταπολιτευτική κυβέρνηση συνεργασίας, συγκεντρώνοντας 255 ψήφους, υπερέβη σημαντικά την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της πρώτης, υπό τον Τζαννή Τζαννετάκη, η οποία το 1989 είχε λάβει 174 ψήφους. Ο αριθμός είναι πράγματι μεγάλος, αν σκεφτεί κανείς ότι -εξαιρώντας την οικουμενική κυβέρνηση του Ξ.Ζολώτα – η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική αυτοδυναμία που υπήρξε στη Μεταπολίτευση, εκείνη της πρώτης μεταπολιτευτικής κυβέρνησης της ΝΔ το 1974, υπό τον Κ.Καραμανλή, μεταφράσθηκε σε 219 έδρες.