Οι στάσεις της κοινής γνώμης στο ζήτημα της διαπραγμάτευσης εμφανίζονται περισσότερο συμπαγείς, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η κοινωνική δυσαρέσκεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση
Ανάλυση
του ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
Το Πολιτικό Βαρόμετρο Ιουνίου αποτυπώνει τις τάσεις της ελληνικής κοινής γνώμης, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί ελάχιστες ημέρες πριν από την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για την Ελλάδα. (Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα 11-17/6/15).
Υπό αυτό το πρίσμα, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία δύο διαπιστώσεις. Πρώτον, το γεγονός ότι η κοινωνική υποστήριξη προς τη σημερινή κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό παραμένει σχεδόν αμετάβλητη. Δεύτερον, σύμφωνα με αρκετές ενδείξεις οι στάσεις της κοινής γνώμης απέναντι στο ζήτημα της διαπραγμάτευσης εμφανίζονται περισσότερο συμπαγείς.
Η συσπείρωση διατηρείται
- Οι κυβερνητικοί χειρισμοί στη διαπραγμάτευση του χρέους εγκρίνονται από τους πολίτες σε ποσοστό 58% (+4%, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα), ενώ μεταξύ των σημερινών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, το αντίστοιχο ποσοστό προσεγγίζει το 92%.
- Η μερίδα των Ελλήνων πολιτών που πιστεύει ότι η κυβέρνηση «δεν πρέπει να υποχωρήσει» απέναντι στις πιέσεις των δανειστών, όχι μόνον παραμένει πλειοψηφική, σε ποσοστό 62%, αλλά και διευρύνεται περαιτέρω (+3%, από 59% τον περασμένο Μάιο). Οι σημερινοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ στοιχίζονται σε αυτήν την θέση, σε ποσοστό 84%, που είναι σημαντικά αυξημένο από το αντίστοιχο 78% του περασμένου Μαΐου.
- Μπορεί η στάση υπέρ της διαπραγμάτευσης του χρέους με τους δανειστές της χώρας να εξακολουθεί να αποτελεί την κυρίαρχη επιλογή του εκλογικού σώματος (συγκεντρώνει 67%), ωστόσο, 1 στους 4 πολίτες (22%) τάσσεται σήμερα υπέρ της στάσης πληρωμών της χώρας προς τους δανειστές. Μέσα σε ένα τρίμηνο, δηλαδή, το συγκεκριμένο ποσοστό σχεδόν διπλασιάσθηκε (+10%, από μόλις 12%, τον περασμένο Μάρτιο). Η «σκλήρυνση» των διαθέσεων της κοινής γνώμης είναι εντυπωσιακή.
Ενισχύεται η κοινωνική δυσαρέσκεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρώ
- Η ένταση των επιθέσεων κατά της ελληνικής κυβέρνησης και οι πιέσεις που της ασκούνται από τις κυρίαρχες ευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση της κοινωνικής δυσαρέσκειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εικόνα της οποίας βρίσκεται στο χειρότερο σημείο του τελευταίου 12μήνου. Στο τρέχον μετεκλογικό εξάμηνο (από τον περασμένο Ιανουάριο), η επιδείνωση της εικόνας της ΕΕ στην ελληνική κοινή γνώμη είναι μεν συνεχής, αλλά για πρώτη φορά από τις αρχές του 2014, οι αρνητικές κρίσεις για την ΕΕ προσεγγίζουν το 57% (6 στους 10 ερωτηθέντες).
- Σε μικρότερο βαθμό η απόρριψη αφορά και το Ευρώ, η αποδοχή του οποίου παραμένει βέβαια πάντοτε πλειοψηφική. Στη μέτρηση του ΠΒ, οι στάσεις των πολιτών απέναντι στο κοινό νόμισμα μετρώνται διαχρονικά με δύο δείκτες (γνώμη για το ευρώ, στάση σε περίπτωση δημοψηφίσματος). Και στους δύο δείκτες, οι αρνητικές στάσεις απέναντι στο Ευρώ ενισχύονται τον τελευταίο μήνα σημαντικά, υπερβαίνοντας το 30%.
- Οι προοπτικές της ευρωζώνης διχάζουν σημαντικά τους Έλληνες πολίτες. Μόνον 1 στους 2 (49%) πιστεύει σήμερα ότι η «η ευρωζώνη «έχει μέλλον», ενώ το 45% εκτιμά το αντίθετο. Ως προς αυτό το ζήτημα, η ιδεολογική διαίρεση που αποκαλύπτεται με βάση τις κομματικές προτιμήσεις, ανάμεσα στα «φιλομνημονιακά» κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι) και στα «αντιμνημονιακά» (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΚΚΕ, ΧΑ) είναι βαθύτατη.
- Χαρακτηριστική ένδειξη για την ενίσχυση των αντιευρωπαϊκών διαθέσεων της κοινής γνώμης είναι και η καθολική αποδοκιμασία του προέδρου του Eurogroup, Γ.Ντάισελμπλουμ, όπως και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Β.Σόιμπλε (για τους δύο καταγράφεται το ίδιο χαμηλό ποσοστό θετικών κρίσεων, μόλις 14%), αλλά και η κυριαρχία των αρνητικών κρίσεων στη δημοτικότητα του προέδρου της ΕΕ, Ζ-Κ Γιούνκερ (52%, έναντι 39% θετικών). Σε αντίρροπη κατεύθυνση, κινείται η θεαματική βελτίωση -το τελευταίο 4μηνο- της δημοτικότητας της Γερμανίδας καγκελαρίου Α.Μέρκελ, η εικόνα της οποίας ωστόσο εξακολουθεί επίσης να παραμένει αρνητική (57% αρνητικές κρίσεις, έναντι 39% θετικών). Έλλειμμα δημοτικότητας εμφανίζει τέλος, τόσο ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μ.Ντράγκι (27% θετικές, 56% αρνητικές), όσο και (σε μεγαλύτερο βαθμό) η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κ.Λαγκάρντ, η εξαιρετικά αρνητική εικόνα της οποίας επιδεινώνεται περαιτέρω τους τελευταίους μήνες (71% αρνητικές κρίσεις, έναντι 23% θετικών).
Εκτίμηση εκλογικής επιρροής
Με δεδομένη την επιτάχυνση των πολιτικών εξελίξεων και την σημαντική επιβάρυνση και πόλωση του πολιτικού κλίματος που έχει προκληθεί, η μικρή κάμψη της επιρροής των δύο μεγαλύτερων κομμάτων (καθώς και του ΚΚΕ) που καταγράφεται τον Ιούνιο στην εκλογική τους επιρροή και η ενίσχυση των υπολοίπων μικρότερων (Ποτάμι, ΑΝΕΛ, ΠΑΣΟΚ, ΧΑ), δεν μπορεί να αξιολογηθούν ως μείζονος σημασίας πολιτικές μεταβολές. Ειπωμένο διαφορετικά, η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης που σημειώθηκε τον τελευταίο μήνα κατά τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές, δεν έχει επιδράσει σημαντικά στον εκλογικό συσχετισμό δυνάμεων. Η άσκηση πιέσεων και η κινδυνολογική εκστρατεία των διεθνών και εγχωρίων Μέσων ενημέρωσης δεν έχει καταφέρει –μέχρι στιγμής- να αποδυναμώσει την απόλυτη εκλογική κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ που επήλθε μετά τις εκλογές, ούτε να θρυμματίσει την ηγετική εικόνα του Α.Τσίπρα. (Αξίζει να επισημανθεί, παρενθετικά, ότι η πρωθυπουργική δημοτικότητα μεταξύ των σημερινών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ αγγίζει το 98%). Κατά τα φαινόμενα, οι επιθέσεις των δανειστών μάλλον παρατείνουν και ενδυναμώνουν τη εγχώρια συσπείρωση περί την κυβέρνηση, παρά το αντίθετο.
Δείτε εδώ τα ευρήματα του Πολιτικού Βαρόμετρου 145 (Ιούνιος 2015) της Public Issue