Βαρόμετρο, Ιανουάριος 2004: Εκλογικός αγώνας με διακυμάνσεις

Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Αν και η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος που εγκαινιάσθηκε στις 7 Ιανουαρίου με το διάγγελμα Σημίτη βρίσκεται μόνον στην τρίτη εβδομάδα, η δυναμική των διακυμάνσεών της και οι αυξομειώσεις της είναι ήδη ορατές και προαναγγέλλουν τι θα επακολουθήσει στο (μακρύ) χρονικό διάστημα των έξι εβδομάδων που απομένει. Χαρακτηριστική ένδειξη του κλίματος που διαμορφώνεται αποτελεί η γενικευμένη πεποίθηση ότι οι εκλογές “παίζονται”, άποψη που αποδέχονται 6 στους 10 πολίτες (61%).

Παπανδρέου και Σημίτης: Έχει δυναμική η αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ;

Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Η αλλαγή ηγεσίας που συντελέσθηκε κατά τη δεκαετία του ’90 στο ΠΑΣΟΚ (1996) και στη ΝΔ (1997) αποτέλεσε διαδικασία ωρίμανσης και σταθεροποίησης των κομματικών μηχανισμών και του ελληνικού δικομματικού συστήματος. Αυτή η διπλή ιστορική εμπειρία, που διαφέρει βεβαίως από τη σημερινή περίπτωση, αποδεικνύει ότι η συντεταγμένη και κοινωνικά αιτιολογημένη αλλαγή ηγεσίας ενός κόμματος διακυβέρνησης δημιουργεί -κατά κανόνα- πολιτική δυναμική .

Οι Βουλευτικές Εκλογές του 2004

Η εκλογική ήττα του ΠΑΣΟΚ οφείλεται κατα κύριο λόγο στην οξύτατη κρίση εκπροσώπησης που χαρακτηρίζει εδώ και καιρό τις σχέσεις του κόμματος με την κοινωνική του βάση. Η μαζική μεταστροφή ευρύτατων κοινωνικών που στήριζαν στο παρελθόν το ΠΑΣΟΚ (ο 1 στους 6 εκλογείς του 2000 – περίπου 500.000 άτομα), αποκρυσταλλωμένη και εντυπωσιακά αμετάβλητη κατά την τελευταία τριετία, αποτέλεσε ένα ογκώδες ρεύμα διαπαραταξιακής μετατόπισης.

Συνέντευξη του ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος”: Υπάρχει δυσαρέσκεια και κόπωση από ΠΑΣΟΚ παρά ισχυρό ρεύμα υπέρ της Νέας Δημοκρατίας
Τη συνέντευξη πήρε ο Κώστας Βενιζέλος

Συνέντευξη του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

στον Κώστα Βενιζέλο Αλλαγή ηγεσίας στο κυβερνών κόμμα θα βοηθήσει, δεν είναι σίγουρο όμως ότι θα ανατρέψει τη διαφορά που υπάρχει

Το 2004 θα είναι για την Ελλάδα χρόνος εκλογών. Ο πολιτικός αναλυτής ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΗΣ σε συνέντευξή του στο Φιλελεύθερο σημειώνει πως τυχόν αλλαγή στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ με το Γιώργο Παπανδρέου θα είναι θετική εξέλιξη για το κυβερνόν κόμμα, ωστόσο δε μπορεί σε αυτή τη φάση να εκτιμήσει κατα πόσον αυτή η κίνηση θα ανατρέψει το προβάδισμα που έχει σταθερά τα τελευταία δύο χρόνια η Νέα Δημοκρατία. Υπάρχουν , σύμφωνα με τον κ. ΜΑΥΡΗ, κι άλλοι παράγοντες που θα πρέπει να υπολογισθούν.

Κομματικό σύστημα και εκλογικός ανταγωνισμός στην Ελλάδα. Ο ελληνικός δικομματισμός στη δεκαετία 1994-2004

Οι εκλογικές αναμετρήσεις της τρέχουσας δεκαετίας στην Ελλάδα, δηλαδή οι εθνικές Βουλευτικές εκλογές του 2000 και του 2004, αλλά και οι ενδιάμεσες Νομαρχιακές του 2002 που παρεμβλήθηκαν, επανέφεραν, την εκλογική επιρροή του ελληνικού δικομματισμού στα, ιστορικά, ανώτατα παρατηρηθέντα επίπεδα της δεκαετίας του ’80: εκείνα των πολωμένων εκλογών του 1985 (86,66%) και του Νοεμβρίου 1989 (86,86%). Ταυτοχρόνως, το αποτέλεσμα των Βουλευτικών εκλογών της 9ης Απριλίου του 2000 (86,5%), των Νομαρχιακών της 13ης Οκτωβρίου 2002 (86,3%), και των πρόσφατων Βουλευτικών της 7ης Μαρτίου 2004 (85,98%) καταγράφεται ως το υψηλότερο ποσοστό κοινωνικής υποστήριξής του, που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε., αλλά ακόμη και σε σύγκριση με τον αγγλοσαξωνικό χώρο, όπου η παράδοσή του υπήρξε ισχυρότερη. Με την εξαίρεση της Ελλάδας και της Ισπανίας, σε είκοσι εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας τετραετίας 2000-2004 στις χώρες τις Ε.Ε., την Ελβετία, την Ιαπωνία και σε τρείς αγγλοσαξωνικές, εκτός των ΗΠΑ, τα δυο μεγάλα κόμματα διακυβέρνησης σε καμία περίπτωση δεν υπερεβησαν αθροιστικά το 80%, ενώ σε δώδεκα δεν ξεπέρασαν καν το 70%. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το σχετικό ποσοστό στην Ελλάδα απέχει σημαντικά από τα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί στην Ισπανία (80,2%-3/2004), στην Αυστρία (79,2%-24/11/2002), στην Πορτογαλία(77,9%-3/2002), στη Γερμανία (77%-9/2002), στη Μεγάλη Βρετανία (72,4%-6/2001), στην Ιαπωνία (72,3%-11/2003), αλλά ακόμη και στην Αυστραλία (74,6%-11/2001) ή στη Ν.Ζηλανδία (62,5%-7/2002). Για να θυμηθούμε μια παλιά διάκριση που εισήγαγε ο Jean Blondel το 1968, το ποσοστό αυτό παραπέμπει σε “τέλειο” δικομματισμό, αγγλοσαξωνικού τύπου και μάλιστα της πρώιμης μεταπολεμικής περιόδου 1945-66 (Blondel 1968, 1990. Επίσης, Schwartzenberg 1984).

Political Parties, Mass Media and Opinion Polls in Greece

Opinion polls constitute a phenomenon of modern democracy and a component that is indivisible from the present form of politics and the political system. The post-war period has been characterised by their mass production and the rapid expansion of their use (Katzourakis 1985; Brudburn & Sudman 1988; Moon, 1999). Their emergence and – in effect – interposition between public opinion, the mass media and the political parties, creates a triangular relationship which has multiple effects on the operation not only of the media but also of political parties. Furthermore, opinion polls cause reconfigurations and transform the very relationship between the media and the parties (Lavrakas & Holley 1991; Kavanagh 1995; Lavrakas & Traugott 2000). Although the phenomena of electoral volatility and party de-alignment are a hindrance and increase the possibility of error, opinion polls neverthelless remain the best available guide to public attitudes on political and social issues. Generally speaking, there is a basic distinction between Public Opinion Polls, which relate to the mass media and Private Opinion Polls, which relate to political parties and other groups, agencies or organisations that influence politics. Today, opinion polls are conducted on behalf of a very wide range of clients, including the mass media, political parties, local authorities, pressure groups, think tanks, NGOs, advertisinh agencies, communication companies and even wealthy individuals. Most are conducted on behalf of the mass media and to a large extent made public. Internationally, the mass media are the best clients of opinion poll organizations. In Greece, this trend is still in its infancy and furthermore, it is significantly constrained by the economic crisis which is by circumstances affecting mass communication organisations.

From accession to the euro. The evolution of Greek public attitudes toward European integration, 1981-2001

Το άρθρο διερευνά συστηματικά τηνς εξέλιξη και τις διακυμάνσεις της ελληνικής Κοινής Γνώμης απέναντι στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά την εικοσαετία 1981 – 2001, που ακολούθησε την ένταξη της Ελλάδας. Η αναλυση βασίζεται στα εμπειρικά δεδομένα του Ευρωβαρόμετρου που διατίθενται και στους δείκτες για την μέτρηση της μακροπρόθεσμης κοινωνικής υποστήριξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση που χρησιμοποιούνται διεθνώς.

Τάσεις του εκλογικού σώματος, ενόψει των προσεχών εθνικών εκλογών

Εισήγηση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

σε ημερίδα με θέμα “Τάσεις του εκλογικού σώματος, ενόψει των προσεχών εθνικών εκλογών” που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κ.Καραμανλής, Αθήνα 29 Οκτωβρίου 2003.

Η Κυπριακή κοινή γνώμη στην περίοδο 1996 -2003

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, οι στάσεις των Κυπρίων πολιτών, σχετικά με τις προοπτικές επίλυσης του εθνικού ζητήματος, την ένταξη στην Ευρώπη, αλλά και τις σχέσεις με την Ελλάδα χαρακτηρίσθηκαν από σημαντικές διακυμάνσεις και μεταβλήθηκαν ριζικά. Η συνοπτική περιοδολόγηση αυτών των διακυμάνσεων, στα πλαίσια του παρόντος άρθρου, στηρίζεται κατά βάση στις διαθέσιμες εμπειρικές πολιτικές έρευνες, που καθιέρωσε από τις Βουλευτικές εκλογές του 1996 το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Οι Έρευνες Πολιτικής Κουλτούρας και Εκλογικής Συμπεριφοράς του ΡΙΚ, συνιστούν ένα εξαιρετικά χρήσιμο επιστημονικό εργαλείο για την ιστορική μελέτη των τάσεων της κυπριακής Κοινής Γνώμης. Αποτυπώνοντας τις μεταβολές της, προσφέρουν μια μοναδική και για τούτο πολύτιμη πηγή πληροφόρησης.

Οι τάσεις του εκλογικού σώματος ενόψει των προσεχών Βουλευτικών Εκλογών του 2004

Το κύμα δημοσκοπήσεων του φθινοπώρου 2003, που επηρέασε σημαντικά το γενικό πολιτικό κλίμα και, κυρίως, το ηθικό των κομματικών ελίτ, αποτύπωσε τις τάσεις του εκλογικού σώματος σχεδόν έξι μήνες πριν από το συμβατικό χρόνο των επόμενων εκλογών. Αν παρακάμψουμε την επικοινωνιακή χρήση τους, απολύτως συγκλίνον συμπέρασμα όλων των ερευνών υπήρξε η διατήρηση σημαντικής διαφοράς υπέρ της ΝΔ, που κυμαίνεται σε όλες, πλην μιας εξαίρεσης, από 7% έως 8%. Στο εύλογο ερώτημα, αν θα διατηρηθεί αυτή η τάση της “ψαλίδας” μέχρι τις εκλογές, δεν μπορεί να δοθεί εύκολα απάντηση. Μπορεί ωστόσο, να διεερευνηθεί, ιστορικά, τι έχει συμβεί στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Βεβαίως, τα εμπειρικά δεδομένα που διατίθενται, δεν είναι ούτε πλήρη, ούτε συστηματικά. Όπως είναι γνωστό, η άνθηση του φαινομένου των δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα είναι σχετικά πρόσφατη. Εντούτοις, τα διαθέσιμα στοιχεία παρέχουν αντικειμενικά κάποιες ενδείξεις. Και, επιπλέον, η δυσανάλογη πολιτική σημασία που έχουν προσλάβει οι δημοσκοπήσεις, καθιστά απαραίτητη την έναρξη μιας συστηματικής συζήτησης για την αξιολόγηση αυτού του εργαλείου.