Γελάει ακόμη ο Γιάννης Πρετεντέρης, από τη στήλη του Εμπιστευτικά («Επιλογή μίσους», 16/9/13, http://www.tanea.gr/opinions/all-opinions/article/5041099/epilogh-misoys/) με την τελευταία δημοσιευμένη προεκλογική δημοσκόπηση της Public Issue, τον Ιούνιο του 2012.
Οκτώ αναλυσεις για την εξέλιξη των πολιτικών κομμάτων και του κομματικού συστήματος στον χρόνο που ακολούθησε τις ιστορικές εκλογές του 2012
Τον Νοέμβριο του 2011, η επιμονή του βουλευτή Β΄ Αθηνών της ΝΔ Πάνου Καμμένου, να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Λ.Παπαδήμου, τον οδήγησε εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Τρεις μήνες μετά, στις 24 Φεβρουαρίου 2012, μέσω των προσωπικών του ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης, στο Facebook και στο Twitter, ο Πάνος Καμμένος ανακοίνωσε την ίδρυση του νέου κόμματος.
Η εκλογική ανάδυση και εδραίωση της Χρυσής Αυγής στο κομματικό σύστημα της εποχής του μνημονίου συντελέσθηκε σε 2 φάσεις: α) στην περίοδο Φεβρουαρίου-Μαίου 2012 και β) μετά τις εκλογές. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2012, η εκλογική επιρροή της παρέμενε ανύπαρκτη (γράφημα 1). Μετά την ψήφιση του ΙΙ Μνημονίου πυροδοτήθηκαν ραγδαίες αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό. Το πολιτικό σύστημα της χώρας εισήλθε σε περίοδο ριζικής αναδόμησης.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας δεν συγκαταλέγεται στις πολιτικές δυνάμεις που ενισχύθηκαν κατά την ταραχώδη 4ετία του Μνημονίου. Έχοντας εδραιωθεί σημαντικά στον εκλογικό κύκλο 2004-2007, από την σταδιακή αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ, θα συμπιεστεί και πάλι στην απαρχή της κρίσης, από την αιφνιαδιαστική κατάρρευση της ΝΔ και την αναπάντεχη επανάκαμψη του Γ.Παπανδρέου στις εκλογές του 2009. Το ΚΚΕ θα υποχωρήσει από το 8,2% των βουλευτικών του 2007, στο 7,5%, με απώλεια 67.000 ψήφων
Η κυβερνητική κρίση που εκδηλώθηκε με αφορμή την ΕΡΤ οδήγησε στην αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ και σε άδοξο τέλος την τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας. Η εξέλιξη αυτή φέρνει στην επικαιρότητα το ερώτημα, σχετικά με τις προοπτικές του χώρου της «Κεντροαριστεράς». Αυτό το φάσμα του κομματικού εκκρεμούς εκπροσωπήθηκε στις εκλογές του 2012, κατά βάση, από δύο κομματικούς σχηματισμούς, το υπολειμματικό ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, που το ιδεολογικό και πολιτικό τους στίγμα, αλληλεπικαλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι δύο κομματικοί σχηματισμοί συγκέντρωσαν αθροιστικά στις εκλογές του Ιουνίου 18,5%, πάνω από 1 εκ (1.141.000) ψήφους. Αποτέλεσαν έτσι ένα ισχυρό ανάχωμα στην ορμητική άνοδο της Αριστεράς, το οποίο σήμερα έχει αποσταθεροποιηθεί.
Στις βουλευτικές του 2012, η αποδοκιμασία και των δύο κομμάτων της διακυβέρνησης υπήρξε πρωτοφανής. Το ΠΑΣΟΚ τιμωρήθηκε περισσότερο σκληρά για την προσφυγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ και την υπογραφή του 1ου Μνημονίου, δύο χρόνια πριν. Συντρίφθηκε εκλογικά και έλαβε, μόλις 13,2% (833.527 ψήφους) και ακόμη λιγότερο στις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου (755.868, 12,3%). Το πρώτο ποσοστό του ήταν χαμηλότερο ακόμη και από εκείνο που πήρε, όταν πρωτοεμφανίσθηκε στην ελληνική πολιτική σκηνή το 1974 (13,4%).
Από τον περασμένο Ιούνιο, ένα νέο κόμμα της Αριστεράς εκπροσωπεί πάνω από το 1/4 του εκλογικού σώματος, 5πλασιάζοντας την κοινωνική του επιρροή μέσα σε λιγότερο από 3 χρόνια (από 4,6% ή 316.000 ψήφους τον Οκτώβριο του 2009). Η σημαντική εκλογική ήττα που υπέστη, τελικά, δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρόκειται για ένα θεαματικό πολιτικό μετασχηματισμό.
Τον Μάιο του 2012, το ποσοστό της ΝΔ (18,85%) αποδείχθηκε το χαμηλότερο που έλαβε ποτέ κόμμα της Δεξιάς στην Ελλάδα. Η κρίση της ελληνικής Δεξιάς, που αποκαλύφθηκε, δεν ήταν μικρότερης σημασίας από την εξαφάνιση του ΠΑΣΟΚ. Αποδείχθηκε ότι το Μνημόνιο είχε διαιρέσει βαθύτατα και αυτήν, γεγονός βέβαια με μεγάλη πολιτική σημασία.
Ίσως σε καμιά άλλη χώρα, οι πολιτικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης δεν υπήρξαν τόσο καθοριστικές όσο στην Ελλάδα. Η κατάρρευση του δικομματικού συστήματος στις εκλογές του 2012, ως αποτέλεσμα της μνημονιακής τριετίας, έφερε στην επιφάνεια τη βαθύτατη κρίση εκπροσώπησης, οδηγώντας σε νέες μαζικές πολιτικές στοιχίσεις. Ένα χρόνο μετά, οι διεργασίες και οι μετασχηματισμοί των παλαιών και των νέων πολιτικών κομμάτων συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς. Το τελευταίο διάστημα, σχεδόν κάθε μήνα, εξαγγέλονται νέα «κόμματα», ενώ η πιθανότητα επανεμφάνισης στις προσεχείς εκλογές, της «κονιορτοποίησης» που παρατηρήθηκε στις εκλογές του Μαΐου, επιστρέφει. Εντούτοις, το πραγματικό γεγονός που συσκοτίζεται είναι η απαξίωση και δραματική συρρίκνωση του θεσμικού ρόλου των κομμάτων, στα πλαίσια του νέου πολιτικού συστήματος που αναδύεται· ενός εντελώς αποδυναμωμένου, σχεδόν εικονικού κοινοβουλευτισμού.