Βουλευτικές εκλογές 2004: Πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος και επίδραση της προεκλογικής περιόδου (σε συνεργασία με τον Γιώργο Συμεωνίδη)

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου των ελληνικών βουλευτικών εκλογών της 7ης Μαρτίου 2004, η εταιρεία δημοσκοπήσεων VPRC καθιέρωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη συστηματική παρακολούθηση της πρόθεσης ψήφου των εκλογέων με τη χρήση της τηλεφωνικής μεθόδου. Από τις 19/1/04 ως τις 5/3/04 πραγματοποιήθηκαν για λογαριασμό της εφημερίδας “Καθημερινή” και του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ 100,3 συνολικά δεκατρία “κύματα” ερευνών. Οι έρευνες που υλοποιήθηκαν μετά τις 17/2 δεν δημοσιοποιήθηκαν λόγω της απαγόρευσης που επιβάλλει ο εκλογικός νόμος.

Print Friendly, PDF & Email

Μέθοδος εκτίμησης της κατανομής των βουλευτικών εδρών και των εκλογικών περιφερειών (σε συνεργασία με τον Γιώργο Συμεωνίδη)

Η πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος αποτελεί κλασικό αντικείμενο της εκλογικής έρευνας. Εκτός από τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις και τις δημοσκοπήσεις εξόδου (exit polls), που αποτελούν την πιο δημοφιλή και συνήθη μέθοδο, πρόβλεψη του αποτελέσματος είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί και με χρήση χρονοσειρών προηγούμενων εκλογικών, ή και οικονομικών – κοινωνικών δεδομένων.

Print Friendly, PDF & Email

Κομματικό σύστημα και εκλογικός ανταγωνισμός στην Ελλάδα. Ο ελληνικός δικομματισμός στη δεκαετία 1994-2004

Οι εκλογικές αναμετρήσεις της τρέχουσας δεκαετίας στην Ελλάδα, δηλαδή οι εθνικές Βουλευτικές εκλογές του 2000 και του 2004, αλλά και οι ενδιάμεσες Νομαρχιακές του 2002 που παρεμβλήθηκαν, επανέφεραν, την εκλογική επιρροή του ελληνικού δικομματισμού στα, ιστορικά, ανώτατα παρατηρηθέντα επίπεδα της δεκαετίας του ’80: εκείνα των πολωμένων εκλογών του 1985 (86,66%) και του Νοεμβρίου 1989 (86,86%). Ταυτοχρόνως, το αποτέλεσμα των Βουλευτικών εκλογών της 9ης Απριλίου του 2000 (86,5%), των Νομαρχιακών της 13ης Οκτωβρίου 2002 (86,3%), και των πρόσφατων Βουλευτικών της 7ης Μαρτίου 2004 (85,98%) καταγράφεται ως το υψηλότερο ποσοστό κοινωνικής υποστήριξής του, που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε., αλλά ακόμη και σε σύγκριση με τον αγγλοσαξωνικό χώρο, όπου η παράδοσή του υπήρξε ισχυρότερη. Με την εξαίρεση της Ελλάδας και της Ισπανίας, σε είκοσι εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας τετραετίας 2000-2004 στις χώρες τις Ε.Ε., την Ελβετία, την Ιαπωνία και σε τρείς αγγλοσαξωνικές, εκτός των ΗΠΑ, τα δυο μεγάλα κόμματα διακυβέρνησης σε καμία περίπτωση δεν υπερεβησαν αθροιστικά το 80%, ενώ σε δώδεκα δεν ξεπέρασαν καν το 70%. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το σχετικό ποσοστό στην Ελλάδα απέχει σημαντικά από τα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί στην Ισπανία (80,2%-3/2004), στην Αυστρία (79,2%-24/11/2002), στην Πορτογαλία(77,9%-3/2002), στη Γερμανία (77%-9/2002), στη Μεγάλη Βρετανία (72,4%-6/2001), στην Ιαπωνία (72,3%-11/2003), αλλά ακόμη και στην Αυστραλία (74,6%-11/2001) ή στη Ν.Ζηλανδία (62,5%-7/2002). Για να θυμηθούμε μια παλιά διάκριση που εισήγαγε ο Jean Blondel το 1968, το ποσοστό αυτό παραπέμπει σε “τέλειο” δικομματισμό, αγγλοσαξωνικού τύπου και μάλιστα της πρώιμης μεταπολεμικής περιόδου 1945-66 (Blondel 1968, 1990. Επίσης, Schwartzenberg 1984).

Print Friendly, PDF & Email

Political Parties, Mass Media and Opinion Polls in Greece

Opinion polls constitute a phenomenon of modern democracy and a component that is indivisible from the present form of politics and the political system. The post-war period has been characterised by their mass production and the rapid expansion of their use (Katzourakis 1985; Brudburn & Sudman 1988; Moon, 1999). Their emergence and – in effect – interposition between public opinion, the mass media and the political parties, creates a triangular relationship which has multiple effects on the operation not only of the media but also of political parties. Furthermore, opinion polls cause reconfigurations and transform the very relationship between the media and the parties (Lavrakas & Holley 1991; Kavanagh 1995; Lavrakas & Traugott 2000). Although the phenomena of electoral volatility and party de-alignment are a hindrance and increase the possibility of error, opinion polls neverthelless remain the best available guide to public attitudes on political and social issues. Generally speaking, there is a basic distinction between Public Opinion Polls, which relate to the mass media and Private Opinion Polls, which relate to political parties and other groups, agencies or organisations that influence politics. Today, opinion polls are conducted on behalf of a very wide range of clients, including the mass media, political parties, local authorities, pressure groups, think tanks, NGOs, advertisinh agencies, communication companies and even wealthy individuals. Most are conducted on behalf of the mass media and to a large extent made public. Internationally, the mass media are the best clients of opinion poll organizations. In Greece, this trend is still in its infancy and furthermore, it is significantly constrained by the economic crisis which is by circumstances affecting mass communication organisations.

Print Friendly, PDF & Email

From accession to the euro. The evolution of Greek public attitudes toward European integration, 1981-2001

Το άρθρο διερευνά συστηματικά τηνς εξέλιξη και τις διακυμάνσεις της ελληνικής Κοινής Γνώμης απέναντι στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά την εικοσαετία 1981 – 2001, που ακολούθησε την ένταξη της Ελλάδας. Η αναλυση βασίζεται στα εμπειρικά δεδομένα του Ευρωβαρόμετρου που διατίθενται και στους δείκτες για την μέτρηση της μακροπρόθεσμης κοινωνικής υποστήριξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση που χρησιμοποιούνται διεθνώς.

Print Friendly, PDF & Email

Πολιτικά Κόμματα, ΜΜΕ και Δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα

Το άρθρο διερευνά τις επιπτώσεις που έχει η ραγδαία επέκταση της χρήσης των δημοσκοπήσεων στις σχέσεις ΜΜΕ και πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα. Η ανάδυση των δημοσκοπήσεων και -ουσιαστικά- η παρεμβολή τους ανάμεσα στην Κοινή Γνώμη, τα ΜΜΕ και τα πολιτικά κόμματα, διαμορφώνει μια τριγωνική σχέση που έχει πολλαπλές επιπτώσεις στη λειτουργία τόσο των Μέσων, όσο και των κομμάτων. Επιπλέον, οι δημοσκοπήσεις προκαλούν αναδιατάξεις και μετασχηματίζουν και την ίδια τη σχέση Μέσων/Κομμάτων. Σε γενικές γραμμές, έχει διαμορφωθεί μια βασική διάκριση μεταξύ δημόσιων δημοσκοπήσεων (Public Opinion Polls) που αντιστοιχούν στα ΜΜΕ και ιδιωτικών δημοσκοπήσεων (Private Opinion Polls) που αντιστοιχούν στα κόμματα και στους άλλους φορείς επηρεασμού της πολιτικής. Σήμερα, δημοσκοπήσεις διεξάγονται για λογαριασμό μιας ευρύτατης γκάμας πελατών που περιλαμβάνει ΜΜΕ, πολιτικά κόμματα, τοπικές αρχές, ομάδες πίεσης, δεξαμενές σκέψης, μη-κυβερνητικές οργανώσεις, διαφημιστικές εταιρείες, εταιρείες επικοινωνίας, ακόμη και εύπορους ιδιώτες. Οι περισσότερες διεξάγονται για λογαριασμό των ΜME και σε μεγάλο βαθμό δημοσιοποιούνται. Διεθνώς, τα ΜΜΕ είναι οι καλύτεροι πελάτες των εταιρειών δημοσκοπήσεων. Στην Ελλάδα αυτή η τάση βρίσκεται ακόμη στην αρχή και επιπλέον, περιορίζεται σημαντικά από την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουν συγκυριακά οι οργανισμοί της μαζικής επικοινωνίας.

Print Friendly, PDF & Email

Η αμερικανική κοινή γνώμη απέναντι στην τρομοκρατία και τον πόλεμο. Μια πρώτη αποτίμηση των πολιτικών, ιδεολογικών και κοινωνικών συνεπειών της 11ης Σεπτεμβρίου

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου άσκησαν βαθύτατες και εξαιρετικά ανησυχητικές πολιτικές και ιδεολογικές επιπτώσεις στην αμερικανική κοινωνία. Η αποτίμηση που επιχειρείται, πέντε βδομάδες μετά, στηρίζεται στην πληθώρα των εμπειρικών ερευνών που δημοσιοποιήθηκαν από τα αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα και τον Τύπο. Οι στάσεις της αμερικανικής κοινής γνώμης απέναντι στον "Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας" καταγράφηκαν, κατά τη διάρκεια του μήνα που ακολούθησε τις επιθέσεις, σε περισσότερες από τριάντα δημοσκοπήσεις εθνικής εμβέλειας.

Print Friendly, PDF & Email

Οι ‘δύο Ελλάδες’. Κοινωνιολογία της ψήφου στις εκλογές της 9ης Απριλίου 2000

Το εκλογικό αποτέλεσμα της 9ης Απριλίου πιστοποίησε την ύπαρξη ενός νέου, σχεδόν ισορροπημένου δικομματισμού (86,5%), που δεν αποτελεί, εντούτοις, απλή αναπραγωγή του παλαιού, εκείνου που εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Οι μεταβολές που αποτυπώθηκαν στα κοινωνικά χαρακτηριστικά της εκλογική βάσης των δύο μεγάλων κομμάτων είναι σημαντικές. Μπορεί να υπάρχουν στοιχεία που θυμίζουν έντονα την “ιστορική” κοινωνική τους φυσιογνωμία και υποδηλώνουν τη “συνέχεια” στην κοινωνική τους βάση, αλλά αναδεικνύονται και “νέα”, που υποδηλώνουν σαφώς την “τομή” και την ανασύνθεση της. Πρόκειται για το πολιτικό αποτέλεσμα των βαθύτατων οικονομικών και ιδεολογικών μετασχηματισμών που έχουν συντελεστεί κατά την πρόσφατη δεκαετία στην ελληνική κοινωνία.

Print Friendly, PDF & Email

Δημοσκοπήσεις και Δημοκρατία στην Ελλάδα

Οι δημοσκοπήσεις αποτελούν φαινόμενο της σύγχρονης δημοκρατίας και στοιχείο αδιαχώριστο από τη σημερινή μορφή της πολιτικής και του πολιτικού συστήματος. Η μεταπολεμική περίοδος χαρακτηρίζεται από τημαζική παραγωγή και τη ραγδαία επέκταση της χρήσης τους. Για να διαπιστώσει κανείς αυτή τη δομική αλλαγή που έχουν επιφέρει στην πολιτική λειτουργία και στη λήψη των αποφάσεων, δεν έχει παρά να σκεφτεί τη σημασία που απέκτησαν οι δημοσκοπήσεις με τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. Η καθυστερημένη εμφάνιση του φαινομένου στην Ελλάδα οφείλεται στους ίδιους ιστορικούς λόγους που εξηγούν τις ιδιαιτερότητες της μορφής του μετεμφυλιακού κράτους και του κομματικού συστήματος. Ουσιαστικά, η ανάπτυξη των δημοσκοπήσεων αποτελεί παράγωγο της μεταπολιτευτικής περιόδου, και μάλιστα της ύστερης υποπεριόδου της (μετά το 1989). Οι μετασχηματισμοί του κομματικού και πολιτικού συστήματος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, από τις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, έχουν οδηγήσει και στη χώρας μας στην ενίσχυση του ρόλου και της σημασίας τους. Ορόσημο σε αυτή τη διαδικασία αποτέλεσαν οι βουλευτικές εκλογές του 1996, τόσο για την εδραίωση των προεκλογικών δημοσκοπήσεων, όσο και για την καθιέρωση, από τα τηλεοπτικά δίκτυα, των δημοσκοπήσεων έξω από τα εκλογικά τμήματα (exit polls).

Print Friendly, PDF & Email

Οι Στάσεις της ελληνικής Κοινής Γνώμης απέναντι στη Διακυβέρνηση

Η μελέτη του θεσμού της Διακυβέρνησης συνιστά τον παλαιότερο κλάδο της εμπειρικής μελέτης της πολιτικής. Ως κλάδος της Πολιτική Επιστήμης, ασχολείται με τη διερεύνηση των θεσμών και των διαδικασιών που χαρακτηρίζουν τα σημερινά πολιτικά συστήματα διεθνώς. Στα πλαίσια της μελέτης της Διακυβέρνησης, το ενδιαφέρον εστιάζεται σε μεγάλο βαθμό στην εξέταση των μορφών συμπεριφοράς και κυρίως στον τρόπο και στοι βαθμό στον οποίο οι θεσμοί και οι διαδικασίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά των πολιτών. Σήμερα, διόλου τυχαία, η μελέτη της Διακυβέρνησης προσανατολίζεται όλο και περισσότερο σε συγκριτικές έρευνες που πραγματοποιούνται σε περισσότερες χώρες. Μέσα από τη συγκριτική μελέτη αποκαλύπτεται η ιδιοσυγκρασία – οι ιδιαιτερότητες και η μοναδικότητα κάθε πολιτικού συστήματος.

Print Friendly, PDF & Email