Το αποτέλεσμα των Βουλευτικών εκλογών της 16ης Σεπτεμβρίου 2007, απέδειξε, για δεύτερη φορά μετά τις Νομαρχιακές εκλογές του Οκτωβρίου 2006, ότι κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας της ΝΔ δεν υπήρξε ουσιαστική μεταστροφή του εκλογικού σώματος, ούτε αμφισβητήθηκε ποτέ το διακριτό προβάδισμα του κυβερνώντος κόμματος.
Η αποτίμηση της επιρροής των πολιτικών δυνάμεων στις Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές, για να είναι ολοκληρωμένη, οφείλει να περιλάβει και τα δύο επίπεδα της αντιπροσώπευσης. Η ταυτόχρονη διεξαγωγή των Νομαρχιακών εκλογών με τις Δημοτικές / Κοινοτικές, που καθιερώθηκε με το ΠΔ 30/1996, δυσχεραίνει ως ένα βαθμό τη διακριτή μελέτης τους, καθότι η διερεύνηση των ειδικών χαρακτηριστικών που παρουσιάζουν οι πρώτες, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα από τις δεύτερες. Ωστόσο δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι ανάμεσα στις δύο αναμετρήσεις υφίστανται σημαντικές διαφορές. Η ανάδειξη αυτών των διαφορών αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη στην εκλογική ανάλυση.
Ανακοίνωση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
σε ημερίδα που διοργάνωσε το ‘Ιδρυμα Μεσογειακών Μελετών (ΙΜΜ), με θέμα: “Η ευρωπαϊκή συνταγματική συνθήκη: αιτίες και επιπτώσεις του “οχι” της Γαλλίας και της Ολλανδίας” στις 22 Ιουνίου 2005.
Το άρθρο επικεντρώνει την προσοχή του στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2004. Επισημαίνει το χαρακτήρα τους ως “εκλογών β’ τάξεως”, που διατηρούν ωστόσο την πολιτική και εκλογική τους σημασία στον κομματικό ανταγωνισμό. Οι Ευρωεκλογές του 2004 επιβεβαίωσαν την πολιτική – εκλογική κυριαρχία της ΝΔ, μετά τη νίκη της στις Βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου 2004. Το ενισχυμένο κοινωνικό ρεύμα της αποχής λειτούργησε, επίσης, σταθεροποιητικά για την κυριαρχία αυτή, αφού συγκριτικά λειτούργησε υπέρ του κυβερνητικού κόμματος και επικαθόρισε τη μορφή της εκλογικής αναμέτρησης.
Η προβληματική των δημοσκοπήσεων αφορά σίγουρα πάρα πολλά θέματα τα οποία δεν είναι δυνατό να εξαντληθούν σε μια παρέμβαση ή μια συζήτηση. Εγώ λοιπόν θα ήθελα να επικεντρώσω τον λόγο μου στη θεσμική διάσταση των δημοσκοπήσεων – και μ΄αυτό δεν αναφέρομαι στην επικείμενη ή εν πάση περιπτώσει επιζητούμενη ρύθμιση της θέσης των δημοσκοπήσεων. Θέλω να μιλήσω πολιτικά, να αναφερθώ με πολιτικούς όρους στη θέση που καταλαμβάνουν οι δημοσκοπήσεις στο πολιτικό μας σύστημα, όπως η θέση αυτή διαμορφώνεται και θα διαμορφωθεί μέσα στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε.
Η πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος αποτελεί κλασικό αντικείμενο της εκλογικής έρευνας. Εκτός από τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις και τις δημοσκοπήσεις εξόδου (exit polls), που αποτελούν την πιο δημοφιλή και συνήθη μέθοδο, πρόβλεψη του αποτελέσματος είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί και με χρήση χρονοσειρών προηγούμενων εκλογικών, ή και οικονομικών – κοινωνικών δεδομένων.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου των ελληνικών βουλευτικών εκλογών της 7ης Μαρτίου 2004, η εταιρεία δημοσκοπήσεων VPRC καθιέρωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη συστηματική παρακολούθηση της πρόθεσης ψήφου των εκλογέων με τη χρήση της τηλεφωνικής μεθόδου. Από τις 19/1/04 ως τις 5/3/04 πραγματοποιήθηκαν για λογαριασμό της εφημερίδας “Καθημερινή” και του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ 100,3 συνολικά δεκατρία “κύματα” ερευνών. Οι έρευνες που υλοποιήθηκαν μετά τις 17/2 δεν δημοσιοποιήθηκαν λόγω της απαγόρευσης που επιβάλλει ο εκλογικός νόμος.
Εισήγηση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
Η ραγδαία ανάπτυξη των δημοσκοπήσεων και – ουσιαστικά – η παρεμβολή τους ανάμεσα στην Κοινή Γνώμη, τα ΜΜΕ και τα πολιτικά κόμματα, διαμορφώνει μαι τριγωνική σχέση που έχει πολλαπλές επιπτώσεις στη λειτουργία τόσο των Μέσων, όσο και των κομμάτων. Επιπλέον, οι δημοσκοπήσεις προκαλούν αναδιατάξεις και μετασχηματίζουν και την ίδια τη σχέση Μέσων/Κομμάτων. Η σημερινή ανάλυση θα επικεντρωθει: Πρώτον, στους μετασχηματισμούς που επιφέρει η χρήση δημοσκοπήσεων στην λειτουργία των ΜΜΕ και δεύτερον, στη λειτουργία των κομμάτων.
Η εκλογική ήττα του ΠΑΣΟΚ οφείλεται κατα κύριο λόγο στην οξύτατη κρίση εκπροσώπησης που χαρακτηρίζει εδώ και καιρό τις σχέσεις του κόμματος με την κοινωνική του βάση. Η μαζική μεταστροφή ευρύτατων κοινωνικών που στήριζαν στο παρελθόν το ΠΑΣΟΚ (ο 1 στους 6 εκλογείς του 2000 – περίπου 500.000 άτομα), αποκρυσταλλωμένη και εντυπωσιακά αμετάβλητη κατά την τελευταία τριετία, αποτέλεσε ένα ογκώδες ρεύμα διαπαραταξιακής μετατόπισης.
Το άρθρο διερευνά συστηματικά τηνς εξέλιξη και τις διακυμάνσεις της ελληνικής Κοινής Γνώμης απέναντι στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά την εικοσαετία 1981 – 2001, που ακολούθησε την ένταξη της Ελλάδας. Η αναλυση βασίζεται στα εμπειρικά δεδομένα του Ευρωβαρόμετρου που διατίθενται και στους δείκτες για την μέτρηση της μακροπρόθεσμης κοινωνικής υποστήριξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση που χρησιμοποιούνται διεθνώς.