Πολιτικά Κόμματα, ΜΜΕ και Δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα

Το άρθρο διερευνά τις επιπτώσεις που έχει η ραγδαία επέκταση της χρήσης των δημοσκοπήσεων στις σχέσεις ΜΜΕ και πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα. Η ανάδυση των δημοσκοπήσεων και -ουσιαστικά- η παρεμβολή τους ανάμεσα στην Κοινή Γνώμη, τα ΜΜΕ και τα πολιτικά κόμματα, διαμορφώνει μια τριγωνική σχέση που έχει πολλαπλές επιπτώσεις στη λειτουργία τόσο των Μέσων, όσο και των κομμάτων. Επιπλέον, οι δημοσκοπήσεις προκαλούν αναδιατάξεις και μετασχηματίζουν και την ίδια τη σχέση Μέσων/Κομμάτων. Σε γενικές γραμμές, έχει διαμορφωθεί μια βασική διάκριση μεταξύ δημόσιων δημοσκοπήσεων (Public Opinion Polls) που αντιστοιχούν στα ΜΜΕ και ιδιωτικών δημοσκοπήσεων (Private Opinion Polls) που αντιστοιχούν στα κόμματα και στους άλλους φορείς επηρεασμού της πολιτικής. Σήμερα, δημοσκοπήσεις διεξάγονται για λογαριασμό μιας ευρύτατης γκάμας πελατών που περιλαμβάνει ΜΜΕ, πολιτικά κόμματα, τοπικές αρχές, ομάδες πίεσης, δεξαμενές σκέψης, μη-κυβερνητικές οργανώσεις, διαφημιστικές εταιρείες, εταιρείες επικοινωνίας, ακόμη και εύπορους ιδιώτες. Οι περισσότερες διεξάγονται για λογαριασμό των ΜME και σε μεγάλο βαθμό δημοσιοποιούνται. Διεθνώς, τα ΜΜΕ είναι οι καλύτεροι πελάτες των εταιρειών δημοσκοπήσεων. Στην Ελλάδα αυτή η τάση βρίσκεται ακόμη στην αρχή και επιπλέον, περιορίζεται σημαντικά από την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουν συγκυριακά οι οργανισμοί της μαζικής επικοινωνίας.

Οι τάσεις του εκλογικού σώματος ενόψει των προσεχών Βουλευτικών Εκλογών του 2004

Το κύμα δημοσκοπήσεων του φθινοπώρου 2003, που επηρέασε σημαντικά το γενικό πολιτικό κλίμα και, κυρίως, το ηθικό των κομματικών ελίτ, αποτύπωσε τις τάσεις του εκλογικού σώματος σχεδόν έξι μήνες πριν από το συμβατικό χρόνο των επόμενων εκλογών. Αν παρακάμψουμε την επικοινωνιακή χρήση τους, απολύτως συγκλίνον συμπέρασμα όλων των ερευνών υπήρξε η διατήρηση σημαντικής διαφοράς υπέρ της ΝΔ, που κυμαίνεται σε όλες, πλην μιας εξαίρεσης, από 7% έως 8%. Στο εύλογο ερώτημα, αν θα διατηρηθεί αυτή η τάση της “ψαλίδας” μέχρι τις εκλογές, δεν μπορεί να δοθεί εύκολα απάντηση. Μπορεί ωστόσο, να διεερευνηθεί, ιστορικά, τι έχει συμβεί στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Βεβαίως, τα εμπειρικά δεδομένα που διατίθενται, δεν είναι ούτε πλήρη, ούτε συστηματικά. Όπως είναι γνωστό, η άνθηση του φαινομένου των δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα είναι σχετικά πρόσφατη. Εντούτοις, τα διαθέσιμα στοιχεία παρέχουν αντικειμενικά κάποιες ενδείξεις. Και, επιπλέον, η δυσανάλογη πολιτική σημασία που έχουν προσλάβει οι δημοσκοπήσεις, καθιστά απαραίτητη την έναρξη μιας συστηματικής συζήτησης για την αξιολόγηση αυτού του εργαλείου.