Το Πολιτικό Βαρόμετρο Ιουνίου αποτυπώνει τις τάσεις της ελληνικής κοινής γνώμης, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί ελάχιστες ημέρες πριν από την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για την Ελλάδα. (Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα 11-17/6/15).
Οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, τερματίζοντας τον 5ετή κύκλο της μνημονιακής εποχής στην Ελλάδα, αναδεικνύονται σε γεγονός ιστορικής σημασίας για την εγχώρια πολιτική σκηνή, ενώ δεν είναι μικρότερη και η διεθνής απήχησή τους. Η «πειραματική» διαδικασία κατεδάφισης της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που επιχειρήθηκε, αναστέλλεται.
Η προεκλογική περίοδος εισέρχεται στην τελευταία και κρισιμότερη εβδομάδα της. Κατά το προηγούμενο 10ήμερο, η Νέα Δημοκρατία κατόρθωσε να μετατοπίσει την ατζέντα των εκλογών, υποβοηθούμενη και από το τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία. Η δυναμική που αναπτύχθηκε εξ αυτού του γεγονότος, καταγράφεται σε μια σειρά μεταβολών της εκλογικής επιρροής των πολιτικών δυνάμεων.
Οι προσεχείς εκλογές είναι ιστορικής σημασίας και θα τερματίσουν τον κύκλο της εποχής του μνημονίου. Στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου θα καταγραφεί η αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας σ’ αυτό που βίωσε επί 5 έτη. Η κοινωνική δυσαρέσκεια που συσσωρεύθηκε τα χρόνια της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών έχει προσλάβει ολοφάνερα (για κάθε καλοπροαίρετο αναλυτή), τη μορφή ισχυρού και πολυσυλλεκτικού εκλογικού ρεύματος υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Η έκταση του εν λόγω ρεύματος είναι αρκετά πιθανό –σήμερα- να εξασφαλίζει έστω οριακά την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δημοσκοπήσεις εμπλέκονται στην προεκλογική αντιπαράθεση των κομματικών δυνάμεων. θα ήταν αφέλεια να μην αναμένει κανείς, ότι αυτό που αποτέλεσε τον κανόνα στον κομματικό ανταγωνισμό μετά το ’90, υπό σχετικά «κανονικές» συνθήκες, δεν θα επαναληφθεί στη σημερινή συγκυρία παρακμής και κατεδάφισης της πολιτικής. Ωστόσο, όσοι δημοσιογράφοι και πολιτικοί «πυροβολούν» σήμερα τις δημοσκοπήσεις, για να ενισχύσουν την προπαγάνδα τους ή για να συγκαλύψουν τα δικά τους λάθη, ας αναλογιστούν πρώτα τις διαχρονικές ευθύνες που έχουν για την απαξίωσή τους.
Με βάση τη μέτρηση Απριλίου της Public Issue, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποκτήσει προβάδισμα, έναντι της ΝΔ, στην πρόθεση ψήφου των ευρωεκλογών. Σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, άνοδο σημειώνουν και τα δύο αντίπαλα κόμματα. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί, ότι η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της ΝΔ. Από την άλλη πλευρά, η διαφορά μεταξύ α/β κόμματος (η λεγόμενη «ψαλίδα») όχι μόνον δεν θα πρέπει να θεωρείται παγιωμένη, αλλά δεν είναι και προβλέψιμη διότι εξαρτάται, σε καθοριστικό βαθμό, από την αποχή· πρωτίστως των ετεροδημοτών, που αποτελούν μια σημαντικότατη από ποσοτική άποψη κατηγορία του εκλογικού σώματος, αλλά και των νεότερων ηλικιακών ομάδων, η συμμετοχή των οποίων στις εκλογές, για αρκετούς λόγους, είναι ιδιαίτερα αβέβαιη.
Οι εκλογές του προσεχούς Μαΐου θα διεξαχθούν: α) σε συνθήκες αποσταθεροποίησης του (δι)κομματικού συστήματος και συνεχιζόμενης βαθύτατης κρίσης εκπροσώπησης, η οποία δεν επιλύθηκε με τις εκλογές του 2012. Η μεγάλη δυστοκία που παρατηρείται στην ανεύρεση και την επιλογή των υποψηφίων αποτελεί απλό σύμπτωμα αυτής της κρίσης και της δομικής αποδυνάμωσης των κομμάτων. β) Επίσης, σε συνθήκες σημαντικής θεσμικής υποβάθμισης (για διαφορετικούς λόγους), τόσο των ρόλου των τοπικών εκλογών, όσο και κυρίως των Ευρωεκλογών.
Ούτε εντυπωσιακές ούτε αμελητέες, οι μηνιαίες μεταβολές, που καταγράφονται τον Φεβρουάριο στην εκτιμώμενη εκλογική δύναμη των κομμάτων, πιστοποιούν σημαντική εκλογική ρευστότητα και αποκαλύπτουν ένα ιδιαιτέρως σύνθετο πολιτικό σκηνικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με ποσοστό 30%, εξακολουθεί να προηγείται της ΝΔ (28,5%), αλλά η απόστασή του από αυτήν μειώθηκε. Η σμίκρυνση της διαφοράς, που παρατηρείται, οφείλεται περισσότερο στις δικές του απώλειες και λιγότερο στα κέρδη της ΝΔ (-1,5%, έναντι +0,5%). Είναι δε αποτέλεσμα τουλάχιστον δύο παραγόντων, άνισης βαρύτητας.
* Με ποιον τρόπο εκφράζεται η κοινωνία για την κυβέρνηση από τις εκλογές και μετά; Στο μεγαλύτερο μέρος της μετεκλογικής περιόδου, η κυβέρνηση Σαμαρά κατάφερε να συγκρατήσει τη στήριξη του μεγαλύτερου μέρους των ψηφοφόρων της. Παρόλα αυτά, δεν ξεπέρασε το 30%, ενώ τα δημοσκοπικά ποσοστά της παρουσίασαν διακυμάνσεις, ανάλογα με τη συγκυρία. Ένα στοιχείο…
Με βάση μια πρόσφατη έρευνα της Public Issue (Νοέμβριος 2013), προκύπτει ότι 6 στους 10 ερωτώμενους (61%) θεωρούν ως κόμμα με «ακραίες απόψεις» τη Χρυσή Αυγή, και μόνον 1 στους 10 (11%) τον ΣΥΡΙΖΑ.