Την τελευταία 15ετία (2009-2023), οι κοινωνικές στάσεις στην Ελλάδα, απέναντι στον μουσουλμανικό κόσμο μεταβλήθηκαν εντυπωσιακά. Η ελληνική κοινή γνώμη, ακολουθώντας σε γενικές γραμμές την πανευρωπαϊκή τάση, αντιμετωπίζει σαφώς πιο αρνητικά ή και εχθρικά τον μουσουλμανικό κόσμο.
Απάντηση σε 3 ερωτήματα με τη βοήθεια των ερευνών κοινής γνώμης που έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία 20 χρόνια η Public Issue:
-1. Υπάρχει συντηρητισμός στην Ελλάδα; Και σε τι έκταση;
-2. Πως επέδρασε η βαθιά οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση της τελευταίας 10ετίας;
-3. Τι αλλάζει με τη νέα κοινωνική συνθήκη της πανδημίας;
Ανάλυση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
Πριν από δέκα έτη, η αλλαγή ηγεσίας που συντελέσθηκε στην κορυφή της Εκκλησίας, με την εκλογή του Χριστόδουλου, σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας περιόδου στην κοινωνική επιρροή της.
Συνέντευξη του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
στον Σωτήρη Λέτσιο
Ο εκλογικός συσχετισμός δεν αλλάζει παρ’ όλο που υπάρχει μια αποδυνάμωση της εικόνας της Κυβέρνησης”. Στην εκτίμηση αυτή προβαίνει ο κ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΗΣ, πολιτικός επιστήμων και πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων VPRC. Αναγνωρίζει την κυριαρχία του κεντροδεξιού πόλου έναντι του κεντροαριστερού και επισημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε σημείο σταθεροποίησης, χωρίς ωστόσο να βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης. Διαπιστώνει ακόμη ότι η ελληνική κοινωνία βρίσκεται πλεόν στη φάση υποχώρησης ενός ριζοσπαστικού κύματος, που ίσχυε στην περίοδο της μεταπολίτευσης. Σημειώνει μάλιστα με έμφαση ότι το διακύβευμα για τη Ν.Δ. αφορά το κατά πόσο αυτή “θα καταφέρει να διεμβολίσει και να αυξήσει την επιρροή της στο χώρο του κέντρου”. Διαβλέπει, επίσης, τάσεις ενίσχυσης του ακροδεξιού χώρου, αλλά και μια ενδυνάμωση της αριστεράς.
Ανάλυση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
Τρία είναι, κατά γενική ομολογία, τα σημαντικότερα ευρήματα που προκύπτουν από το βαρόμετρο Μαρτίου του ΣΚΑΪ 100,3 και της VPRC. 1ον) Οι διαφορές από τις προηγούμενες μετρήσεις είναι πάρα πολύ μικρές 2ον) η κοινή γνώμη αποδεικνύεται εξαιρετικά ευαίσθητη στη στάση της απέναντι στον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο και 3ον) υπάρχει ανάγκη να ξεκινήσει ένας σοβαρός δημόσιος διάλογος και μία σοβαρή συζήτηση για το διαχωρισμό κράτους – εκκλησίας.
Ανάλυση του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ
Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90, η αλλαγή ηγεσίας που συντελέσθηκε στην κορυφή της Εκκλησίας σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας περιόδου στην κοινωνική της επιρροή. Η εκ νέου «ανακάλυψη», ή η «επιστροφή» στην Εκκλησία, που σημειώθηκε εκείνην την εποχή οφείλετο σε μια σειρά λόγους: την «εθνική ανασφάλεια» και την αναβίωση των εθνικών ταυτοτήτων, απόρροια της αναταραχής και των πολέμων στα Βαλκάνια, τις αποτυχίες της ΕΕ, την επιδείνωση των σχέσεων με την Τουρκία, τις κοινωνικές φοβίες που προκάλεσε -σε μια ανέτοιμη κοινωνία- το μεταναστευτικό ρεύμα, αλλά βεβαίως και τη γνώριμη διαδικασία σταδιακής απαξίωσης της μεταπολιτευτικής πολιτικής. Επομένως, η ανανέωση που συντελέσθηκε με τη διαδοχή του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, από το σημερινό προκαθήμενο (28/4/1998), συνέπεσε με την αυξανόμενη ιδεολογική και κοινωνική απήχηση της Εκκλησίας, στηρίχθηκε σε αυτήν και έδρασε πολλαπλασιαστικά υπέρ της. Είναι γνωστό, και αυτό ισχύει για όλους τους θεσμούς, όχι μόνον τους αντιπροσωπευτικούς, ότι η διαδοχή ηγεσίας ασκεί σχεδόν πάντοτε θετική επίδραση στη δημόσια εικόνα του θεσμού και κατά κανόνα δημιουργεί δυναμική υπέρ του. Μετά από μια μακροχρόνια περίοδο μη- εκπροσώπησης, ή «αδύναμης» προσωποποίησης (Σεραφείμ), η Εκκλησία απέκτησε «πρόσωπο». Το οποίο, μάλιστα, κατά κοινή ομολογία διέθετε στο μέγιστο βαθμό και την πλέον απαραίτητη ικανότητα που απαιτεί σήμερα η άσκηση δημοσίου αξιώματος, τη διαχείριση των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Η αναβάθμιση του ιδεολογικού λόγου της, που η νέα εκκλησιαστική ηγεσία πέτυχε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς και η επικοινωνία με ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, που για πρώτη φορά κατέστη δυνατή, οδήγησαν αρκετούς να θεωρήσουν, ότι είχε έλθει η ώρα να διεκδικήσει η Εκκλησία ένα νέο, ευρύτερο ρόλο και συμμετοχή στο εγχώριο πολιτικό γίγνεσθαι. Ωστόσο, η τότε υπερεκτίμηση των πραγματικών δυνατοτήτων του εκκλησιαστικού μηχανισμού, είναι ίσως και μια βασική εξήγηση για τη σημερινή έκταση της κρίσης.