Οι κοινωνικές δυνάμεις της αντιμνημονιακής συμμαχίας
Κοινωνική δομή της ψήφου στον ΣΥΡΙΖΑ και μεταβολές 2012-2015

Μεταξύ του 2012 και του 2015 η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ αυξήθηκε εντυπωσιακά, κατά 9,4% (από 26,9% σε 36,3%). Μέσα σε δύο μόλις χρόνια, η εκλογική του βάση επεκτάθηκε, σχεδόν κατά 600.000, ξεπερνώντας πλέον τα 2,2 εκατομμύρια ψηφοφόρους. Αλλά οι μεταβολές στην κοινωνική δομή της ψήφου στον ΣΥΡΙΖΑ, που αποκάλυψε το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα, έχουν μεγαλύτερη πολιτική σημασία. Διότι, όπως αποδεικνύεται εμπειρικά, έχει διαμορφωθεί -για πρώτη φορά σε αυτήν την έκταση- μια ευρύτατη κοινωνική συμμαχία, κατά της πολιτικής της λιτότητας.

Η ακτινογραφία της Χρυσής Αυγής
Ανάδυση και σταθεροποίηση του ακροδεξιού φαινομένου

Η εκλογική ανάδυση και εδραίωση της Χρυσής Αυγής στο κομματικό σύστημα της εποχής του μνημονίου συντελέσθηκε σε 2 φάσεις: α) στην περίοδο Φεβρουαρίου-Μαίου 2012 και β) μετά τις εκλογές. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2012, η εκλογική επιρροή της παρέμενε ανύπαρκτη (γράφημα 1). Μετά την ψήφιση του ΙΙ Μνημονίου πυροδοτήθηκαν ραγδαίες αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό. Το πολιτικό σύστημα της χώρας εισήλθε σε περίοδο ριζικής αναδόμησης.

Άνοδος και πτώση της Δημοκρατικής Αριστεράς

Η κυβερνητική κρίση που εκδηλώθηκε με αφορμή την ΕΡΤ οδήγησε στην αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ και σε άδοξο τέλος την τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας. Η εξέλιξη αυτή φέρνει στην επικαιρότητα το ερώτημα, σχετικά με τις προοπτικές του χώρου της «Κεντροαριστεράς». Αυτό το φάσμα του κομματικού εκκρεμούς εκπροσωπήθηκε στις εκλογές του 2012, κατά βάση, από δύο κομματικούς σχηματισμούς, το υπολειμματικό ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, που το ιδεολογικό και πολιτικό τους στίγμα, αλληλεπικαλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι δύο κομματικοί σχηματισμοί συγκέντρωσαν αθροιστικά στις εκλογές του Ιουνίου 18,5%, πάνω από 1 εκ (1.141.000) ψήφους. Αποτέλεσαν έτσι ένα ισχυρό ανάχωμα στην ορμητική άνοδο της Αριστεράς, το οποίο σήμερα έχει αποσταθεροποιηθεί.

Εκλογές της 17ης Ιουνίου: Η αποφασιστική καμπή της αντιπαράθεσης

Η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση είναι περισσότερο σημαντική από την πρόσφατη. Οι εκλογές της 17ης Ιουνίου μπορεί να αποδειχθούν ο «κύριος σεισμός» και όχι «μετασεισμός». Με τις εκλογές της 6ης Μαΐου άνοιξε μια νέα ιστορική περίοδος, μεταβατικού χαρακτήρα. Η κατάρρευση του μεταπολιτευτικού δικομματισμού θα οδηγήσει μεσοπρόθεσμα στην ανάδυση ενός νέου διπολισμού. Αυτός, θα αποκρυσταλλώσει πολιτικά και εκλογικά τη νέα διαιρετική τομή που εδραιώθηκε στην ελληνική κοινωνία με το μνημόνιο.

Νομαρχιακές εκλογές: “οιονεί Βουλευτικές”

Ανάλυση του

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Η νομαρχιακή επιρροή των πολιτικών δυνάμεων δεν ταυτίζεται απολύτως με την εθνική (βουλευτική), ούτε πρέπει να ανάγεται ευθύγραμμα στη δεύτερη. Παρουσιάζει, εντούτοις, μεγάλες ομοιότητες, και για αυτό μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με αυτήν. Κατά συνέπεια, το αποτέλεσμα των Νομαρχιακών εκλογών προσφέρεται για την αξιόπιστη αποτίμηση της κοινωνικής επιρροής των κομμάτων στη δεδομένη συγκυρία, που πραγματοποιούνται.

Οι κοινωνικές συντεταγμένες της κομματικής επιρροής: Οι σχέσεις εκπροσώπησης στην περίοδο 1974-1985. Διερεύνηση της ψήφου στο επίπεδο των βουλευτικών και συνδικαλιστικών εκλογών της μεταπολιτευτικής περιόδου (Διδακτορική Διατριβή)

Abstract in English
Ολόκληρο το κείμενο της Διατριβής στο Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών

Αντικείμενο της διατριβής είναι η μελέτη των κοινωνικών διαφοροποιήσεων που εμφανίζονται στην εκλογική βάση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων της μεταπολιτευτικής περιόδου (1974-1985), καθώς και το ερμηνευτικό πλαίσιο για την ιστορική διαμόρφωση των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών. Τελικός σκοπός είναι να εξηγηθούν οι έντονες κοινωνικές διαφοροποιήσεις που εμφανίζονται στο κομματικό σύστημα, αλλά και να προσδιορισθεί, επίσης, η θέση και η σημασία που κατέχει η κοινωνική τάξη, ως προσδιοριστικός παράγων της ψήφου στην Ελλάδα. Η πραγμάτευση του αντικειμένου γίνεται σε δύο (εννοιολογικά και μεθοδολογικά διακριτά), επίπεδα προσέγγισης: α) στην ανάλυση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών της περιόδου 1974-1985, και β) στην επεξεργασία των αποτελεσμάτων των συνδικαλιστικών εκλογών που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο 1983-1987. Με βάση τις δύο αυτές διαφορετικές, αλλά πάντως συγκλίνουσες, αναλύσεις επιχειρείται η διατύπωση ενός ερμηνευτικού υποδείγματος για την κοινωνιολογική ανάλυση των σύγχρονων ελληνικών πολιτικών κομμάτων και διατυπώνονται γενικότερες υποθέσεις εργασίας, αναφορικά με την εξέλιξη της μεταπολιτευτικής πολιτικής ζωής στην Ελλάδα. Το κείμενο της διατριβής αρθρώνεται σε δώδεκα κεφάλαια, το σύνολο των οποίων υποδιαιρείται σε εισαγωγή, και τρια μέρη: το πρώτο μέρος αναφέρεται στις κοινωνικές και πολιτικές προϋποθέσεις του κομματικού ανταγωνισμού, το δεύτερο στην κοινωνική σύνθεση της εκλογικής βάσης των κομμάτων, με τεκμήριο τις βουλευτικές εκλογές και το τρίτο στις κοινωνικές συντεταγμένες της κομματικής επιρροής στο επίπεδο των συνδικαλιστικών εκλογών.