Ο Γιάννης Μαυρής, πολιτικός επιστήμονας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας δημοσκοπήσεων Public Issue, μιλά στη Βασιλική Σιούτη και εξηγεί πώς η πανδημία επηρεάζει την πολιτική και πώς ο εκλογικός νόμος γίνεται κάθε φορά όπλο στα χέρια των κυβερνώντων.
Οι πολλαπλοί μετασχηματισμοί (οικονομικοί, πολιτικοί, ιδεολογικοί) που προκάλεσε το Μνημόνιο στην ελληνική κοινωνία πέτυχαν, ως αποτέλεσμα, την αναίρεση του κοινωνικού συσχετισμού δυνάμεων, που αποκρυσταλλώθηκε στη Μεταπολίτευση· δηλαδή στο καθεστώς της της Γ’ ελληνικής δημοκρατίας, που εδραιώθηκε μετά το 1974. Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι οι εκλογές του 2019 είναι όντως οι πρώτες εκλογές αυτού μπορούμε να θεωρούμε «μεταδημοκρατική ελληνική πολιτική».
Οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, τερματίζοντας τον 5ετή κύκλο της μνημονιακής εποχής στην Ελλάδα, αναδεικνύονται σε γεγονός ιστορικής σημασίας για την εγχώρια πολιτική σκηνή, ενώ δεν είναι μικρότερη και η διεθνής απήχησή τους. Η «πειραματική» διαδικασία κατεδάφισης της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που επιχειρήθηκε, αναστέλλεται.
Οι προσεχείς εκλογές είναι ιστορικής σημασίας και θα τερματίσουν τον κύκλο της εποχής του μνημονίου. Στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου θα καταγραφεί η αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας σ’ αυτό που βίωσε επί 5 έτη. Η κοινωνική δυσαρέσκεια που συσσωρεύθηκε τα χρόνια της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών έχει προσλάβει ολοφάνερα (για κάθε καλοπροαίρετο αναλυτή), τη μορφή ισχυρού και πολυσυλλεκτικού εκλογικού ρεύματος υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Η έκταση του εν λόγω ρεύματος είναι αρκετά πιθανό –σήμερα- να εξασφαλίζει έστω οριακά την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
Οι πρόσφατες κυβερνητικές αστοχίες και η σχετική επιδείνωση του γενικού πολιτικού και οικονομικού κλίματος που παρατηρήθηκε κατά τον τρέχοντα μήνα, στους σχετικούς δείκτες της έρευνας πολιτικής συγκυρίας, δεν ευνοούν προφανώς την κυβερνητική εικόνα, ούτε βεβαίως την εκλογική της επιρροή. Με βάση τη μηνιαία εκτίμηση εκλογικής επιρροής της Public Issue, η πρόθεση ψήφου στη ΝΔ παραμένει το Νοέμβριο αμετάβλητη (27%). Αντιθέτως, ένα σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος προσβλέπει ολοένα και περισσότερο στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εναποθέτοντας σε αυτό τις ελπίδες του για αλλαγή της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής. Η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την υποχώρηση του Οκτωβρίου, επανακάμπτει το Νοέμβριο (+3%), προσεγγίζοντας το 38,5%·
Την άνοιξη του 2012, κάτω από την αυξανόμενη πίεση της κοινής γνώμης και το σοβαρό ενδεχόμενο κλιμάκωσης των κοινωνικών αντιδράσεων, ο Λ.Παπαδήμος ζήτησε, στις 10/4/2012, τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών στις 6 Μαϊου. Με βάση το ιστορικό προηγούμενο της προπαγανδιστικής χρήσης των δημοσκοπήσεων στις ελληνικές εκλογές, θα ήταν αφελές να μην περιμένει κανείς…
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δημοσκοπήσεις εμπλέκονται στην προεκλογική αντιπαράθεση των κομματικών δυνάμεων. θα ήταν αφέλεια να μην αναμένει κανείς, ότι αυτό που αποτέλεσε τον κανόνα στον κομματικό ανταγωνισμό μετά το ’90, υπό σχετικά «κανονικές» συνθήκες, δεν θα επαναληφθεί στη σημερινή συγκυρία παρακμής και κατεδάφισης της πολιτικής. Ωστόσο, όσοι δημοσιογράφοι και πολιτικοί «πυροβολούν» σήμερα τις δημοσκοπήσεις, για να ενισχύσουν την προπαγάνδα τους ή για να συγκαλύψουν τα δικά τους λάθη, ας αναλογιστούν πρώτα τις διαχρονικές ευθύνες που έχουν για την απαξίωσή τους.
Η εκλογική στρατηγική των κυβερνώντων, για την επικείμενη αναμέτρηση του Μαΐου, είναι σύνθετη και εξελίσσεται, ταυτοχρόνως, σε πολλαπλά επίπεδα. Περιλαμβάνει περισσότερο και λιγότερο αντιληπτές πλευρές.
To φθινόπωρο του 2012, στις απαρχές του νέου πολιτικού κύκλου, η συμμαχική κυβέρνηση (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) έδειχνε να διαθέτει περιορισμένη περίοδο χάριτος. Η αλματώδης άνοδος της κοινωνικής απήχησης της Χρυσής Αυγής, μετά τις εκλογές του Ιουνίου, ως αποτέλεσμα της πολιτικής και ιδεολογικής νομιμοποίησης που πέτυχε σε αυτές, επηρέασε άμεσα τη ΝΔ. Σε σύγκριση με τις πρόσφατες εκλογές, η κοινωνική απήχηση της τελευταίας εμφανίσθηκε αισθητά μειωμένη.
H παρατεταμένη προεκλογική περίοδος στην οποία έχει εισέλθει η χώρα, εν όψει των επερχόμενων διπλών (;) εκλογών του Μαΐου, έχει ήδη ως αποτέλεσμα τη σχετική ενίσχυση του νέου (συρρικνωμένου) δικομματισμού. Λόγω του πολωτικού χαρακτήρα της αναμέτρησης, που διαγράφεται (ανεξάρτητα από τη δευτερεύουσα θεσμική σημασία τους – εκλογές β’ τάξης), τόσο το προβάδισμα, όσο και η διαφορά πρώτου/δεύτερου κόμματος αναδεικνύονται, εύλογα, σε καθοριστικές παραμέτρους του εκλογικού ανταγωνισμού.